W roku 2021 Sejm RP i Senat RP ustanowili patronów roku 2022 podejmując okolicznościowe uchwały.
Maria Grzegorzewska, Maria Konopnicka, Ignacy Łukasiewicz, Józef Mackiewicz, Wanda Rutkiewicz, Józef Wybicki oraz Romantyzm Polski są patronami roku 2022.
Romantyzm Polski
 |
| Poezye Adama Mickiewicza. T. 1. - Wilno; drukiem Józefa Zawadzkiego, 1822; Adam Mickiewicz (1798-1855), Domena Publiczna, źródło: Wikipedia.pl |
W tym roku przypada 200. rocznica pierwszego wydania „Ballad i romansów” Adama Mickiewicza, które wyznaczają umownie początek polskiego romantyzmu.
W uchwale Sejmu zaznaczono, iż „pamięć romantyzmu polskiego jest zatem pamięcią najważniejszych znaków określających narodową tożsamość. W roku 2022 przypadają dwusetne urodziny tej epoki i jest to dobry powód do przypomnienia duchowego depozytu, jaki pozostawili nam romantyczni bohaterowie, artyści i myśliciele”.
 |
Józef Wybicki Nieznany - Józef Wójcicki, twórca Hymnu Narodowego, Domena Publiczna, źródło Wikipedia.pl |
Józef Rufin Wybicki herbu Rogala, zmarł 10 marca 1822 w Manieczkach – polski pisarz i polityk, szambelan Stanisława Augusta Poniatowskiego w 1780 roku, napisał słowa Pieśni Legionów Polskich we Włoszech – późniejszego polskiego hymnu narodowego Mazurka Dąbrowskiego.
Z wykształcenia prawnik, działalność polityczną rozpoczął w wieku 20 lat jako poseł na sejm w I Rzeczypospolitej. Reformator praw w Polsce przedrozbiorowej.. Długoletni współpracownik oraz przyjaciel gen. Jana Henryka Dąbrowskiego, z którym wziął udział w wyprawie na pomoc powstańcom w Wielkopolsce w 1794, a później współdziałał w Legionach Polskich we Włoszech, w których powstanie w 1797 miał znaczący wkład. Podczas wizyty w obozie legionów we Włoszech w 1797 stworzył słowa pieśni, która stała się później polskim hymnem narodowym – Mazurka Dąbrowskiego. Uczestnik wojen napoleońskich, w 1807 roku przyczynił się do utworzenia Księstwa Warszawskiego, którego był jednym z czołowych polityków. Po kongresie wiedeńskim współtworzył Królestwo Polskie. Odznaczony Orderem Orła Białego, Orderem Świętego Stanisława, Orderem Legii Honorowej.
Autor wspomnień, wielu pism politycznych i utworów literackich (dramatów, librett operowych, komedii, wierszy), z których w powszechnej świadomości Polaków zachował się Mazurek Dąbrowskiego.
Ignacy Łukasiewicz
 |
Ignacy Łukasiewicz, obraz Andrzeja Grabowskiego (1833-1886), Domena publiczna, źródło: Wikipedia.pl |
Jako pierwszy na świecie wykorzystał na skalę przemysłową korzyści, jakie daje ropa naftowa. Bardzo sprawny organizator. Był również wielkim społecznikiem. Propagował zakładanie sądów, budowę dróg i mostów, szkół, szpitali itd., finansując wiele inicjatyw z własnej kieszeni, walczył z biedą i alkoholizmem w regionie, tworzył kasy zapomogowe i fundusze emerytalne. Dążył do rozwoju rodzącego się tam przemysłu naftowego, nie skupiając go całkowicie w swoich rękach, lecz namawiając i pomagając w tworzeniu również innych firm. Poseł na Sejm galicyjski IV kadencji (1877–1882).
Maria Konopnicka
 |
Maria Konopnicka, autor: Leopold Bude - Polona.pl, Domena Polona, źródło: Wikipedia.pl |
Maria Stanisława Konopnicka z domu Wasiłowska, urodziła się w dniu 23 maja 1842 w Suwałkach – polska poetka i nowelistka okresu pozytywizmu, krytyczka literacka, publicystka i tłumaczka; jedna z najwybitniejszych pisarek w historii literatury polskiej.
Adam Grzymała-Siedlecki uznał ją za „geniusza komunikatywności”. Stefan Żeromski opisał w Dziennikach poetkę jako wieszcza jego pokolenia.
Autorka zbioru nowel, utworów dla dzieci, zbiorów wierszy i poematów m. in. Na drodze, Ludzie i rzeczy, Śpiewnik dla dzieci, O Janku Wędrowniczku, O krasnoludkach i o sierotce Marysi, Na jagody, Szkolne przygody Pimpusia Sadełko, Co słonko widziało, Dym, Nasza szkapa, Z mojej Biblii, Linie i dźwięki, Italia, Drobiazgi z podróżnej teki, Ludziom i chwilom, Głosy ciszy, W zimowy poranek, Rota, Stefek Burczymucha, W poranek, Tęsknota, Kubek.
Maria Grzegorzewska
 |
| Maria Grzegorzewska, popiersie Dom na ulicy Spiskiej w Warszawie 16 w Warszawie, współcześnie jeden z budynków Akademii Pedagogiki Specjalnej. Popiersie patronki uczelni w niszy w ścianie, CC, źródło:Wikipedia.pl |
Maria Stefania Grzegorzewska, urodziła się 18 kwietnia 1887 w Wołuczy – polska pedagog, psycholog, profesor, twórczyni pedagogiki specjalnej w Polsce.
Studiowała psychologię na Sorbonie, gdzie w 1916 uzyskała tytuł doktora filozofii.
Po doktoracie zdecydowała się na pracę z osobami niepełnosprawnymi i została nauczycielką w jednej z paryskich szkół dzieci opóźnionych w rozwoju.
W maju 1919 znalazła się w Warszawie. Od 1919 pracowała w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego zajmując się sprawami szkolnictwa specjalnego, popularyzowała ten rodzaj szkół, zakładała takie szkoły, a także powołała kurs seminaryjny dla nauczycieli tych szkół. W roku 1922 przekształciła kurs w Państwowy Instytut Pedagogiki Specjalnej i została jego dyrektorką. Funkcję tę pełniła do końca życia, kierując się hasłem Instytutu: „Nie ma kaleki – jest człowiek”. Opracowała metodę rewalidacyjną i spopularyzowała ją. Nauczyciele studiujący w Instytucie mieli już za sobą pracę w zawodzie nauczyciela, a do pracy magisterskiej badali dane problemy (łączenie teorii z praktyką).
Po wojnie kierowała Instytutem Pedagogiki Specjalnej. W latach 1958–1960 była profesorem w Katedrze Pedagogiki Specjalnej UW, pierwszej uniwersyteckiej katedrze pedagogiki specjalnej w Polsce.
Józef Mackiewicz
 |
| Józef Mackiewicz, fragment zdjęcia, Wilno, przed 1939, Wacław Żyliński - Narodowe Archiwum Cyfrowe, Domena Publiczna, źródło: Wikipedia.pl |
W 1936 Józef Mackiewicz wydał tom nowel, a następnie w 1938 Bunt rojstów, będący wyborem reportaży pisanych dla „Słowa”. Po wkroczeniu Sowietów do Polski uciekł do Kowna, jednak w listopadzie 1939 r. po przejęciu Wilna przez Litwinów powrócił i wydawał jedną z trzech ukazujących się w Wilnie gazet codziennych – „Gazetę Codzienną”.
Po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej w czerwcu 1941 roku Niemcy zaproponowali mu redagowanie pisma w języku polskim, jednak J. Mackiewicz stanowczo odmówił. W 1941 opublikował w „Gońcu Codziennym”, piśmie wydawanym przez okupacyjne władze niemieckie w języku polskim, kilka antykomunistycznych artykułów, które podpisał inicjałami J.M.
W latach 1946–1947 J. Mackiewicz zaczął regularnie publikować w kilku pismach emigracyjnych, m.in. w paryskiej „Kulturze”, londyńskich „Wiadomościach”, tygodniku „Lwów i Wilno” itd. Współpracował z emigracyjną prasą litewską, ukraińską, białoruską i rosyjską. W tym też czasie Mackiewiczowie przenieśli się do Londynu. W roku 1949 Mackiewicz opublikował w Szwajcarii, w tłumaczeniu na język niemiecki, swoją książkę o zbrodni katyńskiej: "Katyń. Zbrodnia bez sądu i kary" (tytuł niemiecki: "Katyn – ungesühntes Verbrechen"). Później ukazywała się ona w tłumaczeniu na inne języki.
W 1955 Mackiewiczowie przenieśli się na stałe z Londynu do Monachium. W tym czasie ukazały się dwie kolejne książki J. Mackiewicza: "Droga donikąd" i "Karierowicz". Dwa lata później wydana została "Kontra – powieść o Kozakach dońskich". W 1962 r. ukazała się "Sprawa pułkownika Miasojedowa" oraz wydane własnym nakładem "Zwycięstwo prowokacji", rzecz o przyczynach rozprzestrzeniania się komunizmu na świecie. Kolejne książki J. Mackiewicza to wydany w 1964 zbiór nowel "Pod każdym niebem" (ponowne wydanie z 1989 r. nosi tytuł "Ściągaczki z szuflady Pana Boga"), "Lewa wolna" (1965 r.) i "Nie trzeba głośno mówić" (1969).
W 1971 prezydent RP na Uchodźstwie August Zaleski odznaczył go Krzyżem Komandorskim Orderu Polonia Restituta.
W 1974 uniwersytet amerykański w Kansas zgłosił Mackiewicza do Nagrody Nobla.
 |
| Wanda Rutkiewicz na Krzywej Turni w Sokolikach (lata 70.), Seweryn Bidziński - Barbara Rusowicz (1992), Wszystko o Wandzie Rutkiewicz, Domena Publiczna, źródło: Wikipedia.pl |
Jako trzecia kobieta na świecie i pierwsza Europejka stanęła na Mount Evereście, najwyższym szczycie Ziemi. 23 czerwca 1986 Wanda Rutkiewicz stanęła na szczycie K2 jako pierwsza kobieta.
Osiągnięcia Wandy Rutkiewicz stawiają ją w gronie najlepszych himalaistek w historii. O swoich wyprawach i płynących stąd przemyśleniach często pisała w czasopismach o tematyce alpinistycznej. Była zdecydowaną rzeczniczką i zdeterminowaną realizatorką wspinaczkowej samodzielności kobiet. Była też autorką lub współautorką kilku książek m. in. „Gdybyś przyszedł pod tę ścianę”, „Ludzie na Baltoro”, „Kobiety śniegu”, „Zdobycie Gasherbrumów”, „Karawana do marzeń”.
Wanda Rutkiewicz została wpisana do Księgi rekordów Guinnessa jako pierwsza kobieta, która zdobyła szczyt K2.
Źródła:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Romantyzm
https://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Wybicki
https://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_%C5%81ukasiewicz
https://pl.wikipedia.org/wiki/Maria_Konopnicka
https://pl.wikipedia.org/wiki/Maria_Grzegorzewska
https://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Mackiewicz
https://pl.wikipedia.org/wiki/Wanda_Rutkiewicz
Nauczyciele bibliotekarze
